Voorwoord
Eén van de meer verrassende ontwikkelingen in het afgelopen jaar was dat het aantal adviesvragen onverminderd hoog bleef. Onderzoeksinstellingen en bedrijven lijken ook tijdens de coronapandemie hun activiteiten onverminderd te hebben voortgezet. Op het absolute recordjaar 2020 na, zijn er nog nooit zoveel adviezen uitgebracht. Het is een compliment waard aan alle leden en de secretariaatsmedewerkers van de COGEM, dat ondanks de beperkingen die het jaar met zich meebracht, wederom zo’n groot aantal adviezen uitgebracht kon worden. Wel zagen we dat de andere activiteiten van de COGEM nadelig werden beïnvloed door de coronapandemie en de daarmee gepaard gaande maatregelen. Er is bijvoorbeeld minder extern ondersteunend onderzoek uitgezet, mede waardoor er slechts twee onderzoeksrapporten in 2021 gepubliceerd zijn. En wederom kon er geen symposium georganiseerd worden. Symposia zijn voor de COGEM een belangrijk middel om informatie te verzamelen en kennis te ontsluiten, verbinding te zoeken met stakeholders in het werkveld en ontwikkelingen of trends te agenderen. Hopelijk wordt het in de loop van 2022 mogelijk om een aantal van deze activiteiten weer op te pakken.
Een andere trend die in de afgelopen jaar naar voren kwam, is dat de COGEM steeds vaker een advies niet kan OF mag publiceren. In 2021 zijn er 18 vertrouwelijke adviezen uitgebracht. Deels komt dit door toename van het aantal adviesvragen voor vergunningaanvragen voor zogenaamde markttoelating van ggo-medicijnen, zoals gentherapeutica, en gg-vaccins. Deze vergunningaanvragen, die ingediend worden bij de European medicines agency (EMA), zijn geheel vertrouwelijk en de COGEM mag zelfs niet melden dat ze een bepaalde vergunningaanvraag onder handen heeft. Maar we zien ook steeds vaker dat bedrijven bepaalde informatie in hun vergunningaanvraag vertrouwelijk willen houden in verband met de concurrentie. Het besluit of die informatie inderdaad vertrouwelijk gehouden moet worden, is overigens niet aan de COGEM, maar aan de vergunningverlener. Indien de informatie noodzakelijk is om tot een onderbouwde risicobeoordeling te komen, rest de COGEM niets anders dan ook het advies vertrouwelijk te houden. Dit wordt door alle partijen onwenselijk geacht. Vertrouwen en gezag zijn gebaat bij openheid en transparantie. Inmiddels is de COGEM met het ministerie van IenW en het Bureau ggo in overleg of hierin een middenweg gevonden kan worden, door bijvoorbeeld het weglakken van de concurrentiegevoelige informatie.
Zoals elke organisatie heeft de COGEM zich moeten aanpassen aan de coronapandemie. Vergaderingen vonden digitaal plaats en het secretariaat werkte thuis. Met name voor nieuwe leden is het lastig dat er geen fysieke bijeenkomsten mogelijk waren. Digitaal vergaderen is goed mogelijk en heeft voordelen, zoals het wegvallen van reistijd, maar ook nadelen. Digitaal vergaderen blijkt minder geschikt als vraagstukken een uitvoerige en diepgravende discussie vereisen om tot een oordeel of standpunt te komen.
In het afgelopen jaar namen verschillende leden afscheid van de COGEM wegens het aflopen van hun zittingstermijn of te drukke andere werkzaamheden. Ik wil hier met name prof. dr. Nico van Straalen noemen die begin januari terugtrad. Zijn zittingstermijn liep eigenlijk al in 2020 af, maar gezien de coronapandemie en de noodzaak voor continuïteit in die lastige tijd, had hij op mijn verzoek ingestemd om langer aan te blijven. Nico was sinds 2012 voorzitter van de subcommissie Landbouw en vice-voorzitter van het Dagelijks bestuur van de COGEM. in deze periode heeft hij een grote bijdrage geleverd aan de totstandkoming van publicaties en het functioneren van de COGEM. Zijn inbreng zal worden gemist, maar met het aantreden van prof. dr. Theo Elzenga hebben we een uitstekende opvolger gevonden.
Ik wil alle leden en medewerkers van de COGEM bedanken voor hun inspanningen en inzet. De omstandigheden zijn intussen zodanig dat we elkaar weer fysiek kunnen ontmoeten. Dit zal ons functioneren zeker ten goede komen. Ik hoop dat we de activiteiten die de afgelopen jaren zijn blijven liggen weer kunnen oppakken. Uitdagingen genoeg.
Prof. dr. ing. Sybe Schaap
Voorzitter COGEM